Onderzoek

Leesmotivatie is de motor van leesvaardigheid voor je leerlingen. Er is al veel onderzoek gedaan naar het stimuleren van de leesmotivatie van kinderen en jongeren in het voortgezet onderwijs. Hier vind je wetenschappelijk rapporten, artikelen en meer over leesmotivatie.

Rapporten en proefschriften

In de leeswereld van jongeren (2023)

Nagelhout E., Richards C., & Qing L. (KvB Boekwerk & GfK)

Een thema-meting naar het leesgedrag van jongeren, waar jongeren boekentips verkrijgen en de rol van sociale media hierin. Download

Leesmotivatie onder de loep: inzichten uit wetenschappelijk onderzoek (2021)

Stichting Lezen (Amsterdam: Stichting Lezen)

Dit rapport brengt kennis over motivatie bijeen op basis van inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. Aan de hand van een aantal motivatietheorieën wordt de koppeling gemaakt naar leesmotivatie en de link gelegd met leesvaardigheid. Download

Motief, middelen en gelegenheid: De relatie tussen habituele leesmotivatie, situatie-specifieke redenen om te lezen en het leesgedrag van studenten in het hoger onderwijs (2024)

Sangers, N. L., Sande, L. van der, Alkaya, Ö., IJbema, R., Welie, C., Steensel, R. van (Amsterdam: Stichting Lezen)

De onderzoekers brengen in deze studie in kaart wat de invloed van situatie-specifieke redenen om wel of niet te lezen is op het leesgedrag van studenten in het hoger onderwijs. Download

De vele kanten van leesbegrip (2019)

Houtveen, A., Steensel, R., & De La Rie, S. (NRO)

Literatuurstudie naar onderwijs in begrijpend lezen in opdracht van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek en de Inspectie van het Onderwijs. Download

Vrij lezen op afstand: Reflecties van docenten Nederlands op de coronalockdownperiode (2024)

Esadik, M. (Amsterdam: Stichting Lezen)

Deze publicatie brengt in beeld hoe docenten Nederlands in het voortgezet onderwijs in de coronaperiode vrij lezen organiseerden, aan de hand van interviews met negentien docenten Nederlands die reflecteerden op leesmotivatie en kansengelijkheid.

Download

Verrijkt vrij lezen: een meta-analyse van de effecten van toevoegingen aan vrij lezen (2022)

Merke, S., Ganushchak, L., & Steensel, R. van. (Amsterdam: Stichting Lezen)

Een meta-analyse van de effecten van toevoegingen aan vrij lezen zoals hulp bij de boekenkeuze, het bijhouden van een leeslogboek of het voeren van boekgesprekken. Download

Het belang van voorlezen en zelf lezen voor kinderen en adolescenten (2022)

Mol., S. E. (Amsterdam: Stichting Lezen)

Meta-analyse van het verband tussen (voor)leeservaring en leesvaardigheid. Download

De leescultuur van jongeren (2021)

Qrius (Amsterdam: Stichting Lezen)

In deze publicatie worden de factoren in kaart gebracht die jongeren ervan weerhouden of toe aanzetten om te lezen. Download

Lezen op het vmbo: een stand van zaken (2017)

DUO Onderwijsonderzoek (Amsterdam: Stichting Lezen)

Stand van zaken-onderzoek waarin 358 vmbo-docenten Nederlands werden gevraagd naar hun ervaringen met leesbevordering op school en in de klas. Daarnaast werden twee verdiepende groepsdiscussies met vmbo-docenten gehouden. Download

Lezen stimuleren via vrij lezen, boekgesprekken en appberichten (2019)

Sande, L. van der, Wildeman, I., Bus, A., & Steensel, R. van (Utrecht: Eburon)

Deze publicatie bevat vier studies die zijn uitgevoerd in het kader van een evaluatie van het programma de Bibliotheek op school in het basisonderwijs en vmbo. Download

Wat doet het boek? Een onderzoek naar de opbrengsten van lezen (2017)

Stichting Lezen (Amsterdam: Stichting Lezen)

In deze publicatie wordt de waarde en het belang van het lezen van fictie uiteengezet. Download

Praten over lezen: Een literatuurstudie naar de invloed van gesprekken over teksten en lezen op de leesontwikkeling van leerlingen in het funderend onderwijs (2025)

Ganushchak, L. (Amsterdam: Stichting Lezen)

Deze publicatie beschrijft de resultaten van een literatuurstudie naar de invloed van gesprekken over teksten en leeservaringen op de leesontwikkeling van leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. Download

Examining the Effects of Silent Independent Reading on Reading Outcomes: A Narrative Synthesis Review from 2000 to 2020 (2022)

Erbeli, F., & Rice, M. (Reading & Writing Quarterly, 38(3), 253–271)

Deze literatuurstudie met veertien studies uit de periode 2000-2020 brengt de effecten van vrij lezen in het basis- en het voortgezet onderwijs in kaart. Download

Stilte, wij lezen hier. Vrij lezen op ROC Deltion College Zwolle (2019)

Van Koeven, E. & Schaafsma, F. (Amsterdam: Stichting Lezen)

Dit rapport beschrijft hoe het project vrij lezen een plek heeft gekregen op het ROC Deltion College Zwolle en wat de ervaringen van de docenten zijn. Download

Artikelen

Motiverend leesonderwijs in het vo en mbo (2023)

Gubbels, J., Zandt, M. ‘t, & Stuij, E (onderwijskennis.nl)

Het artikel werpt licht op zaken zoals het doel van het leesonderwijs, definiëring van leesmotivatie en de relatie tussen leesmotivatie en leesvaardigheid, en beschrijft in een thematisch overzicht van wat de mechanismen zijn van motiverend leesonderwijs in het vo en het mbo. Lees het artikel

Leesmotivatie: wat is het en hoe kan je het bevorderen? (2021)

Rogiers, A., Vansteelandt, I., & Van Keer, H. (didactieknederlands.nl)

In dit hoofdstuk van het handboek van Didactiek Nederlands wordt dieper ingegaan op de definitie van leesmotivatie en op welke manieren leesmotivatie kan worden bevorderd.

Lees het artikel

Lezen in beweging (2024)

Dera, J., & Steensel, R. van (red.) (Amsterdam: Stichting Lezen)

In deze bundel staan twaalf artikelen over recente ontwikkelingen in het onderzoek naar lezen (binnen de terreinen leesbevordering, digitaal lezen, lees- en literatuuronderwijs en de toetsing van leesvaardigheid). Met o.a. een bijdrage over de effecten van leesmotivatie-interventies in het onderwijs.

Download