Wat is het belang van een mediatheek?

De ideale mediatheek 

De ideale mediatheek is te definiëren als een ruimte met een brede boekencollectie, beheerd door een vakkundig mediathecaris. Deze professional weet de ruimte en de collectie optimaal in te zetten voor leesbevorderende activiteiten, daarbij aansluiting zoekend bij leerlingen, leraren en onderwijs- en leesbevorderingsdoelen.

De mediatheek is een toegankelijke, veilige plek waar leerlingen zowel analoge als digitale bronnen voor onderzoek en literatuur kunnen vinden, daarbij geadviseerd door de mediathecaris. In de ideale mediatheek kunnen ze niet alleen studeren, maar ook rustig lezen.   

Idealiter werkt de mediathecaris samen met de lokale openbare bibliotheek, die ondersteuning kan bieden waar nodig, bijvoorbeeld in de vorm van wisselcollecties. Daarnaast zijn alle leerlingen op school lid van de plaatselijke openbare bibliotheek. Tot 18 jaar is dit lidmaatschap gratis. Dit zorgt dat zij toegang hebben tot een nog grotere collectie.     

Positief effect op leesgedrag 

Een mediatheek is binnen de school de plek waar leerlingen boeken vinden die aansluiten bij de lesinhoud. De mediatheek van een vmbo-praktijkschool zal dus een andere collectie hebben dan een categoraal gymnasium. Boeken voor alle vakken in de nabijheid van leerlingen hebben een positief effect op leesgedrag. Boekentips hebben meer effect wanneer leerlingen het getipte boek direct kunnen lenen.

Een inrichting die uitnodigt tot lezen

Een school die de mediatheek een centrale plaats in het gebouw geeft, laat zien dat lezen een centrale rol speelt in het onderwijs. Zorg er daarom voor dat de mediatheek een plek is waar leerlingen graag verblijven en die uitnodigt tot lezen en studeren. Dat kan onder meer door nieuwe of populaire titels frontaal neer te zetten of door thema- en (lees)tafels in te richten. Richt naast plekken voor studie ook enkele gezellige hoeken in, waar leerlingen lekker kunnen lezen. En uiteraard zijn er digitale hulpmiddelen aanwezig voor bijvoorbeeld bronnenonderzoek.  

De mediathecaris als essentiële leesbevorderaar

Een mediathecaris is een duizendpoot en essentieel voor het uitvoeren van de volgende taken:

• Samenstellen en beheren van de boekcollectie
  De boekencollectie bestaat zowel uit fictie als non-fictie en sluit aan bij het onderwijs op school en komt tegemoet aan criteria als omvang en actualiteit. Een actuele, diverse en meertalige boekencollectie met aandacht voor bijvoorbeeld young adult vergroot de kans dat meer leerlingen zich kunnen herkennen in de boeken, wat leidt tot positieve leeservaringen.
• Aantrekkelijk presenteren van de collectie
• Opzetten van een goed uitleensysteem
• Onder de aandacht brengen van de mediatheek in de school en het belang daarvan bij leraren en leerlingen
• Bewaken van de sfeer in de mediatheek
  Een mediatheek is niet alleen een lees- en studeerplek, maar ook een prettige ruimte om gewoon even tot rust te komen
• Deskundige advies geven aan leerlingen en leraren over geschikte boeken
• Deskundig advies geven aan leerlingen over bronnenonderzoek en bronvermelding of de juiste inzet van kunstmatige intelligentie (AI)

De mediathecaris staat er in het beste geval niet alleen voor. Een klein team mediathecarissen en vrijwilligers kan ervoor zorgen dat de mediatheek altijd toegankelijk is voor leerlingen.

Idealiter is de mediathecaris een professional die is geschoold in samenstelling en beheer van boekencollecties en ook enige kennis heeft van pedagogiek en kan omgaan met leerlingen.

Advies bij boekkeuze 

Een goede mediathecaris heeft kennis van de eigen collectie en kan leerlingen gericht adviseren bij de keuze van een boek. Dit kan op individuele basis gebeuren, maar ook tijdens een klassenbezoek waarbij de mediathecaris titels onder de aandacht brengt bij leerlingen. Ook een aantrekkelijke presentatie van de boeken in de mediatheek helpt leerlingen bij het kiezen van het juiste boek. Denk bijvoorbeeld aan thematafels of een ‘bookflixwand’ (een wand met boeken die gepresenteerd worden zoals films op Netflix). Het kan zijn dat het lees- of literatuuronderwijs eisen stelt aan de te lezen boeken. De mediathecaris weet de leerling dan de juiste weg te wijzen.  

Vakoverstijgende samenwerking 

De mediathecaris ondersteunt het team van leraren bij vakoverstijgend samenwerken rondom lezen, bijvoorbeeld door te voorzien in teksten die zaakvakdocenten kunnen inzetten. Vaksecties zijn idealiter actief betrokken bij de mediatheek en kunnen hun wensen over de collectie delen. Zo zullen talensecties soms klassensets van romans in huis willen hebben en kunnen bijvoorbeeld de secties geschiedenis, economie of biologie specifieke wensen hebben rondom informatieve boeken en tijdschriften. Bij vakoverstijgende samenwerking ligt het voor de hand dat ook de collectie fictie aansluiting vindt bij de zaakvakken.